Sunday, November 12, 2006
YABANCILARIN ÇALIŞMA İZNİ ALMASINDA İNCELİKLER
Hurses 23 Ekim 2006 Av. Şule Eyüpgiller
6.3.2003 tarihli Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile yabancı uyrukluların çalışma şartları ve bunları istihdam edeceklerin uymaları gereken hususlar yeniden düzenlenmiş 29.8.2003 tarihli Uygulama Yönetmeliğiyle de uygulama esasları belirlenmişti. Kanunun amacı, yabancıların Türkiye’deki çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemekti. Kanun, Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesi, Basın Kanununun 13 üncü maddesi ve karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar dışında, Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor.
Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekiyor. Mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla, bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebiliyor.
Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe süreli çalışma izni iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en fazla bir yıl geçerli olmak üzere veriliyor. Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra, aynı işyeri ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi üç yıla kadar uzatılabiliyor. Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi altı yıla kadar uzatılabiliyor.
Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberindeki eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebiliyor. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve sınırlandırılmaksızın süresiz çalışma izni verilebiliyor.
Bağımsız çalışacak yabancılara da , Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebiliyor.
Bazı istisnai hallerde kanunda öngörülen sürelere tâbi olmaksızın çalışma izni verilebiliyor:
1 -Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan veya evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye’de yerleşmiş olan yabancılar ile bunların Türk vatandaşı eşinden olan çocukları, 2-Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci maddeleri çerçevesinde Türk Vatandaşlığını kaybedenler ve bunların füruğu, 3-Türkiye’de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancılar, 4- İskân Kanunu’na göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılar, 5- Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocukları,
6 - Yabancı devletlerin Türkiye’deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin eş ve çocukları ile bu kişilerin hizmetinde çalışanlar , 7- Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıyla bir ayı ve sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancılar, 7- Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerinde çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılar.
Yabancının toplam altı ayı geçmemek şartıyla Türkiye dışında bulunması çalışma süresini kesmiyor. Ancak Türkiye dışında geçirilen zaman çalışma süresinden sayılmıyor. Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyerek ihmalde bulunan yabancının ikameti çalışma izinleri açısından kesinti sayılıyor.
6.3.2003 tarihli Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ile yabancı uyrukluların çalışma şartları ve bunları istihdam edeceklerin uymaları gereken hususlar yeniden düzenlenmiş 29.8.2003 tarihli Uygulama Yönetmeliğiyle de uygulama esasları belirlenmişti. Kanunun amacı, yabancıların Türkiye’deki çalışma izinleri ile ilgili esasları belirlemekti. Kanun, Türk Vatandaşlığı Kanununun 29 uncu maddesi, Basın Kanununun 13 üncü maddesi ve karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar dışında, Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor.
Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekiyor. Mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışmaya başlamadan önce ilgili makama bilgi vermek koşuluyla, bir ayı geçmemek ve Bakanlık onayı alınmak suretiyle çalışma izni işe başladıktan sonra da verilebiliyor.
Türkiye’nin taraf olduğu sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe süreli çalışma izni iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en fazla bir yıl geçerli olmak üzere veriliyor. Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra, aynı işyeri ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi üç yıla kadar uzatılabiliyor. Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi altı yıla kadar uzatılabiliyor.
Türkiye’ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberindeki eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da, yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebiliyor. Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve sınırlandırılmaksızın süresiz çalışma izni verilebiliyor.
Bağımsız çalışacak yabancılara da , Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebiliyor.
Bazı istisnai hallerde kanunda öngörülen sürelere tâbi olmaksızın çalışma izni verilebiliyor:
1 -Bir Türk vatandaşı ile evli olan ve eşiyle Türkiye’de evlilik birliği içinde yaşayan veya evlilik birliği en az üç yıl sürdükten sonra sona ermiş olmakla birlikte Türkiye’de yerleşmiş olan yabancılar ile bunların Türk vatandaşı eşinden olan çocukları, 2-Türk Vatandaşlığı Kanununun 19, 27 ve 28 inci maddeleri çerçevesinde Türk Vatandaşlığını kaybedenler ve bunların füruğu, 3-Türkiye’de doğan veya kendi millî kanununa, vatansız ise Türk mevzuatına göre rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelen ve Türkiye’de meslek okulu, yüksek okul veya üniversiteden mezun olan yabancılar, 4- İskân Kanunu’na göre muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılar, 5- Avrupa Birliği üyesi ülke vatandaşları ile bunların Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşı olmayan eş ve çocukları,
6 - Yabancı devletlerin Türkiye’deki büyükelçilikleri ile konsolosluklarında ve uluslararası kuruluşların temsilciliklerinde görevli diplomat, idarî ve teknik personelin eş ve çocukları ile bu kişilerin hizmetinde çalışanlar , 7- Bilimsel ve kültürel faaliyetler amacıyla bir ayı ve sportif faaliyetler amacıyla dört ayı aşan süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancılar, 7- Kanunla yetki verilen bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca sözleşme veya ihale usulleriyle mal ve hizmet alımı, bir işin yaptırılması veya bir tesisin işletilmesi işlerinde çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılar.
Yabancının toplam altı ayı geçmemek şartıyla Türkiye dışında bulunması çalışma süresini kesmiyor. Ancak Türkiye dışında geçirilen zaman çalışma süresinden sayılmıyor. Türkiye’de bulunmasına rağmen ikamet tezkeresini altı aydan fazla süreyle temdit ettirmeyerek ihmalde bulunan yabancının ikameti çalışma izinleri açısından kesinti sayılıyor.
# posted by HUKUKİ BOYUT @ 11:46 PM 
