Thursday, September 14, 2006
YABANCILARA MÜLK SATIŞINDA SON DURUM
16 Eylül 2006 Hürses Av.Şule Eyüpgiller
Yabancılara mülk edinme hakkının sınırlanmaması konusu dünya ekonomisindeki globalleşme trendlerine bağlı olarak on yıl öncesine göre bir çok ülkede daha fazla kabul görüyor. Avrupa Birliği gibi dış yapılanmaların da etkisiyle Türk hükümetleri de yabancılara mülk satışını engellemek bir yana, önemli bir hedef olarak almaya başladılar. Hükümet, beş yılda 1 milyon mülkün yabancılara satışını amaçladığını açıkladı.
Ülkemizde kişisel toprak mülkiyetinin Tanzimat Fermanı ile tanınmasının ardından 1868 yılında yabancılara toprak satışı serbest bırakılmış. 1914 yılında savaş nedeniyle yasaklanan ve Lozan Anlaşması ile “karşılıklılık”esasına bağlanan yabancılara mülk satışı, 1934 yılından itibaren karşılıklılık esasının yanısıra, gayrimenkulün köy sınırları dışında olması şartına bağlandı. Otuz hektarın üzerindeki araziler için ise Bakanlar Kurulu izni aranmaya başladı.
1980 li yıllara geldiğimizde, iki kez (1984’de 3029 sayılı yasa ve 1986 ‘da 3278 sayılı yasa) yasalaşan ve her ikisi Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen yasalar nedeniyle yabancıların mülk edinmesi ile ilgili mevzuatta karmaşa yaşandı.
Son olarak 2003 yılında, uyum yasaları çerçevesinde çıkarılan 4916 sayılı yasa ile yabancılara gayrimenkul satışında kolaylık sağlanması amaçlandı. Ancak Anayasa mahkemesi Mart 2005’de, karşılıklılık ilkesine uygun olmadığı gerekçesiyle iptal edince bu defa 5444 sayılı yasa ile yeniden düzenlendi. Böylece yabancı uyruklu kişilerin Türkiye sınırları dahilinde Bakanlar Kurulu izni ile 300 dönüme kadar , izne gerek olmaksızın 25 dönüme kadar toprak alabilecekleri hükme bağlandı. Üstelik 1 Haziran 2006 tarihli İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile de İsrail, Rusya,Hindistan, Mısır, Özbekistan’ın aralarında bulunduğu 14 ülke vatandaşlarına Türkiye’de mülk edinebilmek için ikamet şartı kaldırıldı.
Temmuz 2006 tarihli resmi rapora göre bu güne kadar ülkemizde en fazla mülk satın alan ülke vatandaşları Almanlar. İkinci ve üçüncü sırayı alan İngiltere ve Yunanistan vatandaşları diğer ülkelerin 3 – 4 katı gayrimenkul almış bulunuyorlar.
Yabancılara mülk satışında yasanın getirdiği bir sınırlama, yabancıların satın alabileceği arazinin o ilin yüzölçümünün binde beşini (yüzde yarımını) aşmaması. Mardin ve Hatay illerinde bu sınıra gelinmiş hatta geçilmiş olduğu anlaşılıyor. Yunan vatandaşlarının Trakya’da, Suriye vatandaşlarının ise Güneydoğuda mülk satın aldıkları görülüyor. Oysa birçok gelişmiş ülkede ya sadece bazı ülke vatandaşlarına izin verilmesi (örneğin İspanya), bazı bölgelerde izin verilmemesi veya yüksek vergi uygulanması (örneğin Fransa) yoluyla kısıtlamalar getirildiğini görüyoruz. İsrail’de ise yabancılara toprak satışı tümüyle yasak.
5444 sayılı yasa da önceki yasaların kaderinden kurtulabilecek mi? Yasa, yürütmenin durdurulması ve iptali istemiyleAnayasa Mahkemesi gündeminde. Bir yanda gelişmekte olan ülkelerin ekonomik gerçekleri, diğer yanda ülkenin bütünlüğüne ve gelişimine yönelik stratejik tehdit iddiaları... Bu defa hangisinin ağır basacağını Anayasa Mahkemesi’nin kararını bekleyip göreceğiz.
Yabancılara mülk edinme hakkının sınırlanmaması konusu dünya ekonomisindeki globalleşme trendlerine bağlı olarak on yıl öncesine göre bir çok ülkede daha fazla kabul görüyor. Avrupa Birliği gibi dış yapılanmaların da etkisiyle Türk hükümetleri de yabancılara mülk satışını engellemek bir yana, önemli bir hedef olarak almaya başladılar. Hükümet, beş yılda 1 milyon mülkün yabancılara satışını amaçladığını açıkladı.
Ülkemizde kişisel toprak mülkiyetinin Tanzimat Fermanı ile tanınmasının ardından 1868 yılında yabancılara toprak satışı serbest bırakılmış. 1914 yılında savaş nedeniyle yasaklanan ve Lozan Anlaşması ile “karşılıklılık”esasına bağlanan yabancılara mülk satışı, 1934 yılından itibaren karşılıklılık esasının yanısıra, gayrimenkulün köy sınırları dışında olması şartına bağlandı. Otuz hektarın üzerindeki araziler için ise Bakanlar Kurulu izni aranmaya başladı.
1980 li yıllara geldiğimizde, iki kez (1984’de 3029 sayılı yasa ve 1986 ‘da 3278 sayılı yasa) yasalaşan ve her ikisi Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen yasalar nedeniyle yabancıların mülk edinmesi ile ilgili mevzuatta karmaşa yaşandı.
Son olarak 2003 yılında, uyum yasaları çerçevesinde çıkarılan 4916 sayılı yasa ile yabancılara gayrimenkul satışında kolaylık sağlanması amaçlandı. Ancak Anayasa mahkemesi Mart 2005’de, karşılıklılık ilkesine uygun olmadığı gerekçesiyle iptal edince bu defa 5444 sayılı yasa ile yeniden düzenlendi. Böylece yabancı uyruklu kişilerin Türkiye sınırları dahilinde Bakanlar Kurulu izni ile 300 dönüme kadar , izne gerek olmaksızın 25 dönüme kadar toprak alabilecekleri hükme bağlandı. Üstelik 1 Haziran 2006 tarihli İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile de İsrail, Rusya,Hindistan, Mısır, Özbekistan’ın aralarında bulunduğu 14 ülke vatandaşlarına Türkiye’de mülk edinebilmek için ikamet şartı kaldırıldı.
Temmuz 2006 tarihli resmi rapora göre bu güne kadar ülkemizde en fazla mülk satın alan ülke vatandaşları Almanlar. İkinci ve üçüncü sırayı alan İngiltere ve Yunanistan vatandaşları diğer ülkelerin 3 – 4 katı gayrimenkul almış bulunuyorlar.
Yabancılara mülk satışında yasanın getirdiği bir sınırlama, yabancıların satın alabileceği arazinin o ilin yüzölçümünün binde beşini (yüzde yarımını) aşmaması. Mardin ve Hatay illerinde bu sınıra gelinmiş hatta geçilmiş olduğu anlaşılıyor. Yunan vatandaşlarının Trakya’da, Suriye vatandaşlarının ise Güneydoğuda mülk satın aldıkları görülüyor. Oysa birçok gelişmiş ülkede ya sadece bazı ülke vatandaşlarına izin verilmesi (örneğin İspanya), bazı bölgelerde izin verilmemesi veya yüksek vergi uygulanması (örneğin Fransa) yoluyla kısıtlamalar getirildiğini görüyoruz. İsrail’de ise yabancılara toprak satışı tümüyle yasak.
5444 sayılı yasa da önceki yasaların kaderinden kurtulabilecek mi? Yasa, yürütmenin durdurulması ve iptali istemiyleAnayasa Mahkemesi gündeminde. Bir yanda gelişmekte olan ülkelerin ekonomik gerçekleri, diğer yanda ülkenin bütünlüğüne ve gelişimine yönelik stratejik tehdit iddiaları... Bu defa hangisinin ağır basacağını Anayasa Mahkemesi’nin kararını bekleyip göreceğiz.
# posted by HUKUKİ BOYUT @ 8:12 AM 
